Ons nieuwe woord voor gastvrijheid: IRAN

Na een lange tijd niks van ons te laten horen, hierbij weer een nieuw berichtje van ons..

We hebben heel veel gedaan, ervaren en beleefd de afgelopen tijd en het was in één woord fantastisch! En ik ga proberen een beeld te geven van de afgelopen tijd, al denk ik dat het niet volledig zal zijn.. Alseerst moet ik jullie wellicht vragen alle vooroordelen uit te schakelen die opkomen bij het land Iran. Want Iran maakt in realiteit maar weinig van deze clichés waar.

Vanuit Turkije gaan we op weg naar Iran, wel gespannen want de hoteleigenaar vertelt een verscheidenheid aan verhalen over reizigers die Iran niet in komen. Bij de grens aangekomen ben ik goed ingepakt en zijn we op het ergste voorbereid. Na een kwartier zijn we al in Iran, en beseffen we samen dat we op onze hele reis nog nooit zo een makkelijke grensovergang hebben meegemaakt, met lachende douanebeambtes en een gemoedelijke sfeer.

En misschien is dit tekenend voor de komende drie weken, de mensen die we in Iran hebben ontmoet zijn zo ongelooflijk vriendelijk en vinden het zo ongelooflijk leuk om je te ontmoeten dat het je de hele tijd in een totale verbazing achterlaat. De vrouw die ons op sleeptouw nam in vele taxi’s om die ene kunstgalery in Tehran te vinden, waarvan we niks mochten betalen, het groepje wandelaars in Masuleh die ons een privéconcert geeft in het kleine cafeetje en daarna ons ontbijt betaallt, de meisjes in de bus die wensgedichtjes voor me schrijven, de familie in Kashan die ons uitnodigt voor lunch in hun huis en ons alleen laat vertrekken met nog meer kadootjes, en nog zoveel meer! En vooral ook heel veel thee, bij het geld wisselen, terwijl je wacht op de bus, terwijl je in de bus zit, als je aankomt bij het guesthouse, als je een pen gaat kopen ;-) overal staan de de stoofjes met een pot pruttelende thee.  

maar Iran is groot en heeft natuurlijk vele gezichten. We komen vanuit Turkije het noorden binnen. waar we na de grote stad Tabriz naar de bergen gaan, naar een klein dorpje; Masuleh. Dit is een heel geliefd dorpje, vooral door de Teherani’s die willen ontsnappen aan de verstikkende smog. We komen s’avonds laat aan in de regen en als we de volgende morgen opstaan is het hele dorp gehuld in de mist. Het gevoel van Schotland dringt zich op. Het kleine dorpje is tegen de berg aangebouwd, de ene straat is weer iemand anders zijn dak. We wandelen langs watervallen en door de vochtige bossen en genieten van het dorpse ritme.

Vanuit Masuleh reizen we naar Teheran, waar net zoveel mensen wonen als in heel Nederland! Hier willen we ons visum van Turkmenistan ophalen, de volgende dag bellen we en we mogen om elf uur langskomen. Na drie uur wachten bij de ambassade is de consul er dan eindelijk. De man is verre van vriendelijk en heeft het idee dat wij slechthorend zijn want alles wat hij wil mededelen schreeuwt hij ons toe. Maar wat maakt het ook uit, wij hebben ons visum binnen. Voordat ik naar Iran reisde heb ik me vaak druk gemaakt over de ‘Islamitische dresscode’, maar hier in Tehran zie ik hoe verschillend je hier uiting aan kan geven. De vrouwen hebben een hoofddoek op maar die bungelt ergens achter op hun hoofd en niemand maakt zich er zorgen over als die af waait. De vrouwen zijn heel mooi en modern gekleed en hebben hun haar hoog opgestoken. (In heel de tijd in Iran hebben we geen boerka gezien.) In Teheran bezoeken we verschillende musea en kunstgaleries.  Het contemporary museum of art heeft de grootste kunstcollectie van heel Azië  Alleen staat het sinds de revolutie allemaal achter  slot en grendel. maar de Iraniërs geven aan alle regels een eigen draai, dus laat de jongen van de bookshop op de computer de collectie zien en een andere kunstgalerie  heeft een hele interessante foto-expositie over de tegenstellingen in de hedendaagse Iraanse cultuur, binnen laten de vrouwen makkelijk hun hoofddoek zakken.

Wat ons treft in Iran is de milieuvervuiling, vooral door de auto’s. De walmen die uit de oude paykans en antieke vrachtwagens komen benemen je zowat de adem, erg vies! En het verkeer is in één woord gestoord. Alles kronkelt door elkaar heen. De regel is dat er geen regels zijn. Alle ruimtes tussen de auto’s worden netjes opgevuld en het is heel normaal om de rotonde de andere kant op te nemen, en stoplichten zijn er wel maar niemand kijkt er naar. Maar tegelijkertijd zijn de chauffeurs wel heel scherp en weten ze elke mogelijkheid om sneller door de massa van staal heen te komen te benutten wat je nog enigszins een gevoel van veiligheid geeft.     

De volgende stad die we bezoeken is Kashan, een klein stadje waar we een kamer huren in een traditionele Iraans huis, gebouwd uit leem. We hebben een kamer in Iraanse stijl, wat inhoudt dat er een Perzisch tapijt ligt en heel veel matrasjes en dekens die je in de avond uitrolt. We ontbijten in de prachtige binnentuin en genieten van de kletterende vijver, en de vogels die van tak naar tak springen. In de ochtend bezoeken we de bazaar, ze verkopen grote strengen wol. Later ontdekken we dat ze hiervan de tapijten weven, de familie die ons uitnodigt heeft ook twee weefgetouwen staan; één met zijde, en één met wol. De familie spreekt niet veel Engels maar met een heel scala aan Hints-vaardigheden hebben we heel veel lol samen.

Vanuit Kashan reizen we in een paar uur naar Esfahan. Deze stad is het culture hart van Iran en wordt de helft van de wereld genoemd en is de trots van Iran, en dat is totaal gerechtvaardigd, dit is toch wel de mooiste stad die we in onze hele reis hebben bezocht. Op het grote Imam plein staan in een driehoek drie prachtige gebouwen. We lopen van de één naar de andere en in de middag eten we in kleurrijke restaurants op dagbedden de heerlijkste stoofpotjes, en natuurlijk heel veel thee. Hier komen we na een lange tijd weer meer reizigers tegen, erg gezellig om bij te kletsen en te horen wat voor waanzinnige dingen er nog meer in de wereld te zien zijn.

Vanuit Esfahan zijn we naar Shiraz gereisd om naar Persepolis te reizen, en de lange rit was zeker de moeite waard. Persepolis is een hele oude stad (500BC), die maar een tijdje bewoond is. Ik dacht dat ik nu toch wel een beetje genoeg oude stenen had gezien maar deze stad (en onze goede gids)heeft me helemaal enthousiast gemaakt over de waanzinnige cultuur in het oude Perzië. Toen wij nog in de klei zaten ;-)) verrees hier een prachtige stad waar ze tot op de dag van vandaag geen idee hebben hoe het gebouwd is, en was eigenlijk (alleen) maar bedoeld om gasten te ontvangen tijdens No Ruz, het Perzische oud en nieuw. Op de trappen bekijken we verfijnde afbeeldingen van alle verschillende volkeren die te gast waren, en blijkt hoe groot het Perzische rijk was. Ze komen gereisd vanuit het huidige  Somalie, Afghanistan, Syrie enz.   

Hier vanuit reizen we door naar de woestijnstad Yazd, een prachtige stad die helemaal is aangepast aan het leven in de woestijn. De lemen huizen bieden koelte en de windtorens torenen hoog boven de stad uit. Deze windtorens brengen koele lucht het huis binnen, (waar we nu de energieslurpende Airco voor hebben).  we slapen in een prachtig guesthouse in een traditioneel huis, met een heerlijke binnentuin. Dit is een echte reizigersontmoetingsplek. S’avonds eten we in de oude bazaar met Mirko en Oreane uit Amsterdam, en met Bram en Anouk uit Utrecht. (Bram en Anouk zijn net begonnen aan een waanzinnige reis van wel twee jaar, met hun landcruiser reizen ze door de hele wereld, zie de link op onze site!) .

Maar de woestijn trekt en dus de auto in, de picknickmand gevuld en in de avond vliegen we van de zandduinen af. Na het eten liggen we op de zandduin en krijgen we geen genoeg van de fonkelende sterren. Als we de volgende dag met de auto naar een oasestadje rijden ontmoeten we een kamelen handelaar, hij is net zijn kamelen op de truck aan het laden met behulp van een bulldozer..maar hij nodigt ons uit en we mogen mee om een babykameeltje te zien, die 6 weken oud is, zijn moeder is aangereden door een auto dus wordt hij met de fles grootgebracht. Zoals jullie wel kunnen begrijpen was dit kleintje zo vertederend dat we hem maar hebben meegenomen ;-)

Na nog een dag in de woestijn hebben we de nachtbus genomen naar Mashhad, de heiligste stad van Iran. Hier is het mausoleum van Imam Reza, en dit is de grootste moskee van de wereld na Medina. In de middag gaan we met Mirko en Oreane naar de moskee, met ons chador in de tas. Bij de poort doen we de chador aan, gelijk overvalt de hitte me. We krijgen een gids, aangezien we geen moslim zijn en die leid ons rond door de gedeeltes die we mogen zien… het is inmens groot, het lijkt wel een fabriek voor pelgrims, hier komen per jaar 20 miljoen pelgrims! Gelukkig was het nu wel rustig omdat het geen speciale dag was. S ‘avonds kookt de vrouw van de homestay een heerlijke maaltijd. We zitten met z’n zevenen buiten op de tapijten en hebben een heerlijk laatste avond in Iran! We zullen Iran zeker missen.

 Maar het is tijd voor Turkmenistan, heel vroeg in de ochtend reizen we, door de bergen, naar de grens. Die zo goed als uitgestorven is. lachend zwaaien de Iraanse beambtes ons uit en zodra we onze eerste stap in Turkmenistan voelen we al de overgang naar Centraal Azie. Het voelt als een film, de mannen met hun stijve pakken sturen ons van het ene loket na het andere. We moeten bij een grote Turkmeense vrouw langs, die gekleed is als een zuster uit een slechte Russische film, op een tafeltje heeft ze allemaal attributen liggen die me bang maken zoals grote spuiten en klemmen. Wij krijgen een of ander vage stempel en iemand schrijft voor de zoveelste keer onze namen op. We hebben het geluk dat we kunnen meerijden met een Turkmeense man, zijn Toyota met chauffeur staat buiten te wachten. Zodra we Ashgabat binnen rijden voelt het alsof we in een bizar verlaten pretpark terecht zijn gekomen. Rechtlijne straten met grote witte paleizen, de één na de ander. In een buitenwijk ligt onze homestay. Als we in de middag door de stad lopen overvalt ons de bizarheid van het land. De straten zijn verlaten, maar de vrouwen en schoolmeisjes die we zien lijken zo uit het etnografisch museum te zijn gelopen. De schoolmeisjes met hun groene bewerkte jurkjes en schortjes, hun haar in twee vlechten, met aan het einde twee grote witte rozetten, en op hun hoofd een bewerkt kappeltje. De vrouwen hebben prachtige jurken aan. (King Louie zou hier inspiratie kunnen opdoen).Het staat in groot contrast met de grote witte paleizen en goudkleurige vereringen van de president. Hij heeft de meeste gestoorde dingen gebouwd maar eigenlijk allemaal nutteloos. Zo zijn ze bezig met het aanleggen van het grootste ‘artificial lake’ van de wereld,.. in de woestijn! hij heeft de grootste moskee gebouwd van Centraal Azie, op de begraafplaats van zijn moeder en broer. En heeft ook de verjaardag van zijn moeder tot feestdag uitgeroepen. Ik kan nog wel even door gaan met de meest bizarre feiten van één van de meeste zware dictaturen van de wereld. Namelijk dat als de president ergens is, de provincie wordt afgezet (ook toen wij er waren) en er busladingen met mensen naar die stad worden gebracht om te zwaaien. Die mensen worden speciaal geselecteerd, bijvoorbeeld op hun gebit, en ze moeten dialectloos Turkmeens praten en op de universiteit krijgen ze zwaailes!! De president heeft ook een boek geschreven, een ‘historische’ en ook spirituele handleiding voor de Turkmenen. Hij heeft op staatstelevisie verkondigd dat degene die het boek drie keer leest rechtstreeks naar de Hemel gaat, dat zou hij met God hebben afgesproken, hoe absurd!!

Dit land is zo afgesloten van de wereld, waardoor veel mensen geen idee hadden waar het land ligt waar wij vandaag komen, er waren ook maar heel weinig mensen die Engels praten wat reizen gelijk een stuk moeilijker maakt maar zeker wel avontuurlijker en interessanter.

Tijdens de lange, erg warme rit door de Karakum woestijn naar het noorden begeeft de ventilator van de auto het  dus gaat de verwarming aan waardoor de temperatuur bijna tot 40 graden oploopt. De chauffeur propt nog wat tabakachtigs onder zn tong maar zn ogen vallen bijna dicht. Gelukkig komen we heelhuids aan in Konye Urgench. Een klein plaatsje wat vroeger een hele belangrijke stad was op de zijderoute. Nu komen hier maar weinig reizigers. Wat een hotel vinden heel moeilijk maakt, vooral in Turkmenistan. Ze wilden ons gewoon niet aannemen. Uiteindelijk kunnen we de bareigenaar overtuigen dat we getrouwd zijn en mogen we in een kamer boven de bar slapen. Achter de bar zijn doucheruimtes, hier komen dorpsbewoners douchen omdat veel mensen geen stromend water in huis hebben. in dit dorpje worden we getroffen door de armoede, maar het is niet de bedoeling dat we dit zien. Als Tejo nog geen 10  meter buiten het hotel is gelopen staat er al politie, en dat was niet de laatste keer.  De volgende dag bezoeken we de verschillende mausoleums. Dit is nog steeds een belangrijk bedevaardsoord voor  de Turkmenen. Ze lopen hardop prevelend om de mausoleums heen en kussen de muren. Als we boven op een berg komen zien we allemaal miniatuurbabybedjes gemaakt van stof en houten stokjes. De vrouwen die geen kinderen kunnen krijgen rollen hier van de berg om geheeld te worden. We vinden het allemaal erg indrukwekkend.

De volgende dag vertrekken we alweer uit Turkmenistan. Bij de grens worden we opgewacht, want we zijn de eerste bezoekers van de dag. Ze zijn vriendelijk maar we moeten wel alles uit onze tas halen, echt alles. Ook kijken ze graag even naar de foto’s die we hebben gemaakt. Wandelend gaan we weer alweer ons zevende land binnen: Oezbekistan!

De taxi  brengt ons naar Nukus. De hoofdstad van de provinvie Karakalpakstan. Dit was voor de Sovietperiode een hele welvarende provincie. Tegen  de Aralzee  aan waren er vele fruitplantages en vele florerende vissersplaatsjes. Tot er in Moskou werd besloten dat er in Oezbekistan goed katoen kan worden verbouwd. Op de grote collectieve boerderijen werden vele jaren katoen verbouwd. de consequenties hiervan zijn inmens groot omdat katoen zoveel water en chemicialien verbruikt is de Aralzee met 75% geslonken. De eens zo florerende provincie is zonder inkomsten en door ecologische veranderingen leeg gelopen en in verval geraakt. We maken een tweedaagse trip met twee reizigers uit Zurich, met een 4WD rijden we naar de Aralzee, die nu ongeveer 600 km verder ligt! We rijden zogezged over de bodem van de zee, aan de rand kamperen we, wat een ongelooflijk verlaten stuk land! Als we de volgende dag het dorpje binnen rijden waar vroeger de haven was overvalt me de armoede. Ik zie een oude vrouw lopen met emmers water over een houten beugel over haar schouders en de kinderen knikkeren in de stoffige straatjes met wat kiezeltjes. De bron van inkomsten is nu nog het gas wat hier uit de grond komt. De mannen staan langs de kant van de weg te wachten op een lift naar de gasplateaus. We bekijken de roestige boten die nu in het zand liggen, als stille getuiges van wat ooit was.

In Nukus bezoeken we nog een fantastisch museum wat ik iedereen kan aanraden die naar deze uithoek afreist. In de Sovietperiode was kunst verboden dus heeft een dappere Kunstenaar: Savitsky, in deze uithoek, ver van Moskou, heel veel prachtige schilderijen verzameld. Het geeft een heel goed beeld van de kunstontwikkeling in deze periode.

Nu zijn we in Khiva, een oud ommuurd stadje, ook beroemd in de tijd van de zijderoute. Nu is het toeristische trekpleister voor hordes bejaarde Fransen. Maar als de avond valt hebben we Khiva bijna voor ons zelf. We beginnen na een week in Centraal Azie langzaam te wennen aan de veranderingen en de temperatuur (in de middag wel tegen de 40 graden aan..)

Qua eten zijn we er niet op vooruit gegaan, qua bier wel… ;-)

Wat ons de komende tijd gaat brengen is natuurlijk nog een verrassing en we hopen nog naar Kyrgysystan af te reizen, helaas is het daar onrustig de afgelopen tijd waardoor we genoodzaakt zijn een plan B op te stellen maar dat geeft ook weer ruimte om plannen te maken!

We hebben weer erg genoten van jullie reacties! En nu het einde begin te naderen zeggen we: Tot snel!

Liefs Liset en Tejo